Werelddorpsomroeper
Planet MultiMedia 21 juni 2003
McKinsey is weer in de publiciteit, met een high profile opdracht en dito slachtoffer: de publieke omroep. De 'slagers' van McKinsey worden er altijd bijgehaald als er iets moet gebeuren wat iedereen allang wist, maar niemand in gang durft te zetten.
In dit geval moet de publieke omroep bezuinigen. Een van de eerste slachtoffers kwam de afgelopen weken over het voetlicht: de Wereldomroep. Die kan met zo'n 80 procent worden afgeslankt, vinden ze bij McKinsey.
Over het voortbestaan van die Wereldomroep verbaas ik me al een tijdje. Hun raison d'etre is het bereiken van 'Nederlanders in den vreemde'. Verstoken van normale toegang tot het Nederlandse nieuws, Nederlandse cultuur, nieuwe haring en witte asperges, placht de Wereldomroep voor expats hun enige realtime band te zijn met het geliefde vaderland.
En wat zijn de tijden veranderd. Er is bijna geen land meer op aarde waar Internettoegang niet overal verkrijgbaar is. In veel gevallen nog breedband ook, vaak goedkoper en meer verspreid dan in Nederland. Het beeld van de geisoleerde
expatgemeenschap die op gezette tijden bij elkaar komt en een traantje wegpinkt bij de gedachte aan het verre vaderland behoort voorgoed tot het verleden. Nog los van het feit dat de koloniale tijd voorbij is en mensen sowieso veel beter geintegreerd zijn in de samenleving waarin ze zich bevinden, heeft internet een ware revolutie tweeggebracht in de contacten met 'thuis'.
Zelf werk ik met grote regelmaat in kantoren in Oost-Azie, van Singapore tot Seoul en van Bangkok tot Osaka. Als ik alleen zit te werken, heb ik als vanouds de radio aan. En altijd op Radio 1, met continu 'nieuws en actualiteiten van radio en TV' -
Nederlandse aktualiteiten, welteverstaan. Gewoon kwestie van aanklikken van een linkje op www.omroep.nl.
Via e-mail ontvang ik dagelijks de samenvatting van Kranten.com. Als NRC-abonnee heb ik volledig toegang tot de site van NRC.nl. Als er iets spectaculairs gebeurt in Nederland terwijl ik in den vreemde ben, is een tripje naar - opnieuw - omroep.nl voldoende om even het laatste journaal te bekijken. Weliswaar niet live, zoals de radioprogramma's, maar kort na de uitzending.
En geloof me, met de combinatie van Kranten.com, Omroep.nl en natuurlijke de onvolprezen nieuwsbrief van Planet Multimedia (zo goed, redactie?) ontgaat je vrij weinig van wat er in Nederland gebeurt.
Contact met de familie? Messenger brengt uitkomst. Je kunt zelfs met elkaar praten. De geluidskwaliteit is niet optimaal en de verbindingen willen niet altijd tot stand komen, maar kun je elkaar niet horen dan is er nog altijd de schriftelijke realtime communicatie. Maak je foto's, dan kunnen je familieleden ze sneller zien dan vroeger toen je thuis was. Moest je een paar jaar geleden eerst nog naar de ontwikkelcentrale zodra het rolletje vol was, nu download je ze onmiddellijk vanuit je digitale camera naar je PC en verstuur je ze prompt naar wie ze wil zien - ook als dat tienduizend kilometer ver weg is.
Al die ontwikkelingen hebben een radicale verandering teweeggebracht in het gedrag van de gemiddelde expatkolonie. Ten eerste: die bestaan bijna niet meer, althans niet meer in de oude vorm. Mensen kunnen in de privekring zo gemakkelijk met het thuisfront communiceren dat ze niet zo sterk meer samenklitten met hun plaatselijke mede-landers als vroeger het geval was. En in de tweede plaats is men veel minder geisoleerd ten opzichte van de thuiscultuur, waardoor de nostalgie ten opzichte van die cultuur minder grote vormen aanneemt.
Weliswaar zijn Koninginnedagbijeenkomsten, haringparty's, Sinterklaasfeesten en andere hoogtepunten van de Nederlandse cultuur waarvan ze in het buitenland nog nooit gehoord hebben, nog steeds belangrijk voor de Nederlandse expat. Maar buiten die gelegenheden is het contact met het vaderland steeds meer een natuurlijk onderdeel geworden van het dagelijks leven.
Heeft de Wereldomroep met zijn dagelijkse kortegolfuitzendingen naar ver verwijderde werelddelen dan nog uberhaupt een functie? Ja, maar niet meer in de mate waarin dat vroeger het geval was.
Ten eerste zijn daar de diverse websites, o.a. RNW.nl, Wereldexpat.nl en Wereldkids.nl. Die eerste laat overigens voortreffelijk zien wat de kern van het probleem is: een prominente plaats wordt ingenomen door Nederlands nieuws en wie dit gedeelte van de site bekijkt, vraagt zich af wat het onderscheidende verschil is met zo ongeveer iedere website met Nederlandse nieuwscompilaties.
Wereldexpat.nl snijdt nog het meeste hout. De site behandelt onderwerpen die specifiek gericht zijn op het leven van de Nederlander in het buitenland, van visumperikelen en de problemen met het terug naar Nederland brengen van een in den vreemde verworven echtgenote, tot alledaagse zaken als kinderopvang en woninginrichting. Een greep uit de voorpagina-artikelen: een verhaal van ene Martine over het omgaan met een voor lokalen moeilijk uitspreekbare voornaam, een artikeltje over 'Op wereldreis met kinderen' en een artikel over de Islam door een Nederlandse bril.
Daarnaast biedt Wereldexpat.nl nog een bulletinboard waar expats hun ervaringen kunnen uitwisselen of prangende vragen beantwoord kunnen krijgen. En Wereldkids.nl is zoals de naam al doet vermoeden, een special hoekje voor kinderen in den vreemde.
En die radiouitzendingen dan? Die zijn nog steeds relevant voor een snel kleiner wordende groep van expats die op bijzonder geisoleerde plekken leven, waar zelfs het internet zijn tentakels niet heeft uitgestrekt. Dat zijn grofweg twee soorten plekken: geisoleerde gebieden diep in the middle of nowhere, in hooggebergtes, woestijnen of jungles, waar zelfs telefoonlijnen zeldzaam zijn en onbetrouwbaar; en landen waar actieve censuur wordt toegepast en nettoegang soms zelfs verboden is, zoals bijvoorbeeld in Noord-Korea. In het Afghanistan van de Talibaan stond op Internetgebruik zelfs de doodstraf.
Dat dergelijke plekken steeds zeldzamers worden, blijkt uit een paar recente ervaringen. Zo ga ik regelmatig naar China, dat bekend staat om zijn censuur, vrijheidsbeperkingen en actieve blokkade van websites die het regime een doorn in
het oog zijn. Desalniettemin is het me nog nooit ofte nimmer overkomen dat een Nederlandse nieuwssite niet toegankelijk was. Kennelijk wordt het Nederlandse nieuws niet als gevaarlijk ervaren voor de Chinese Communistische Partij.
En dan is er de kennis die in Sarawak woont, een junglegebied in Oost-Maleisie op het eiland Borneo. Telefoonlijnen zijn er wat minder handig dus daarom heeft bijna het hele dorp tegenwoordig wifi, dat was een stuk makkelijker...
Blijft over een klein groepje mensen dat nog steeds behoefte heeft aan kortegolfnieuws uit Nederland, om niet geheel verstoken te zijn. De Wereldomroep brengt dat nieuws onopvallend naar het buitenland, zoals ze dat zelf noemen: 'share,
don't shout'. Het aantal expats waarvoor dat geldt, is klein en slinkt snel. Het is geen rechtvaardiging voor de vele tientallen miljoenen die er nu aan worden uitgegeven.
De Wereldomroep zou er goed aan doen om zich te concentreren om meer moderne methoden 'to share and not shout'. Concentratie op nieuwsvoorziening via online-media en uitbouw van de websites tot plekken die echt iets toevoegen aan het expat-bestaan vormen de enige garantie voor bestaan op langere termijn. Verzet men zich daartegen, dan worden drastische ingrepen nog even uitgesteld waarna deze eerbiedwaardige club geheel van het toneel verdwijnt.
McKinsey is weer in de publiciteit, met een high profile opdracht en dito slachtoffer: de publieke omroep. De 'slagers' van McKinsey worden er altijd bijgehaald als er iets moet gebeuren wat iedereen allang wist, maar niemand in gang durft te zetten.
In dit geval moet de publieke omroep bezuinigen. Een van de eerste slachtoffers kwam de afgelopen weken over het voetlicht: de Wereldomroep. Die kan met zo'n 80 procent worden afgeslankt, vinden ze bij McKinsey.
Over het voortbestaan van die Wereldomroep verbaas ik me al een tijdje. Hun raison d'etre is het bereiken van 'Nederlanders in den vreemde'. Verstoken van normale toegang tot het Nederlandse nieuws, Nederlandse cultuur, nieuwe haring en witte asperges, placht de Wereldomroep voor expats hun enige realtime band te zijn met het geliefde vaderland.
En wat zijn de tijden veranderd. Er is bijna geen land meer op aarde waar Internettoegang niet overal verkrijgbaar is. In veel gevallen nog breedband ook, vaak goedkoper en meer verspreid dan in Nederland. Het beeld van de geisoleerde
expatgemeenschap die op gezette tijden bij elkaar komt en een traantje wegpinkt bij de gedachte aan het verre vaderland behoort voorgoed tot het verleden. Nog los van het feit dat de koloniale tijd voorbij is en mensen sowieso veel beter geintegreerd zijn in de samenleving waarin ze zich bevinden, heeft internet een ware revolutie tweeggebracht in de contacten met 'thuis'.
Zelf werk ik met grote regelmaat in kantoren in Oost-Azie, van Singapore tot Seoul en van Bangkok tot Osaka. Als ik alleen zit te werken, heb ik als vanouds de radio aan. En altijd op Radio 1, met continu 'nieuws en actualiteiten van radio en TV' -
Nederlandse aktualiteiten, welteverstaan. Gewoon kwestie van aanklikken van een linkje op www.omroep.nl.
Via e-mail ontvang ik dagelijks de samenvatting van Kranten.com. Als NRC-abonnee heb ik volledig toegang tot de site van NRC.nl. Als er iets spectaculairs gebeurt in Nederland terwijl ik in den vreemde ben, is een tripje naar - opnieuw - omroep.nl voldoende om even het laatste journaal te bekijken. Weliswaar niet live, zoals de radioprogramma's, maar kort na de uitzending.
En geloof me, met de combinatie van Kranten.com, Omroep.nl en natuurlijke de onvolprezen nieuwsbrief van Planet Multimedia (zo goed, redactie?) ontgaat je vrij weinig van wat er in Nederland gebeurt.
Contact met de familie? Messenger brengt uitkomst. Je kunt zelfs met elkaar praten. De geluidskwaliteit is niet optimaal en de verbindingen willen niet altijd tot stand komen, maar kun je elkaar niet horen dan is er nog altijd de schriftelijke realtime communicatie. Maak je foto's, dan kunnen je familieleden ze sneller zien dan vroeger toen je thuis was. Moest je een paar jaar geleden eerst nog naar de ontwikkelcentrale zodra het rolletje vol was, nu download je ze onmiddellijk vanuit je digitale camera naar je PC en verstuur je ze prompt naar wie ze wil zien - ook als dat tienduizend kilometer ver weg is.
Al die ontwikkelingen hebben een radicale verandering teweeggebracht in het gedrag van de gemiddelde expatkolonie. Ten eerste: die bestaan bijna niet meer, althans niet meer in de oude vorm. Mensen kunnen in de privekring zo gemakkelijk met het thuisfront communiceren dat ze niet zo sterk meer samenklitten met hun plaatselijke mede-landers als vroeger het geval was. En in de tweede plaats is men veel minder geisoleerd ten opzichte van de thuiscultuur, waardoor de nostalgie ten opzichte van die cultuur minder grote vormen aanneemt.
Weliswaar zijn Koninginnedagbijeenkomsten, haringparty's, Sinterklaasfeesten en andere hoogtepunten van de Nederlandse cultuur waarvan ze in het buitenland nog nooit gehoord hebben, nog steeds belangrijk voor de Nederlandse expat. Maar buiten die gelegenheden is het contact met het vaderland steeds meer een natuurlijk onderdeel geworden van het dagelijks leven.
Heeft de Wereldomroep met zijn dagelijkse kortegolfuitzendingen naar ver verwijderde werelddelen dan nog uberhaupt een functie? Ja, maar niet meer in de mate waarin dat vroeger het geval was.
Ten eerste zijn daar de diverse websites, o.a. RNW.nl, Wereldexpat.nl en Wereldkids.nl. Die eerste laat overigens voortreffelijk zien wat de kern van het probleem is: een prominente plaats wordt ingenomen door Nederlands nieuws en wie dit gedeelte van de site bekijkt, vraagt zich af wat het onderscheidende verschil is met zo ongeveer iedere website met Nederlandse nieuwscompilaties.
Wereldexpat.nl snijdt nog het meeste hout. De site behandelt onderwerpen die specifiek gericht zijn op het leven van de Nederlander in het buitenland, van visumperikelen en de problemen met het terug naar Nederland brengen van een in den vreemde verworven echtgenote, tot alledaagse zaken als kinderopvang en woninginrichting. Een greep uit de voorpagina-artikelen: een verhaal van ene Martine over het omgaan met een voor lokalen moeilijk uitspreekbare voornaam, een artikeltje over 'Op wereldreis met kinderen' en een artikel over de Islam door een Nederlandse bril.
Daarnaast biedt Wereldexpat.nl nog een bulletinboard waar expats hun ervaringen kunnen uitwisselen of prangende vragen beantwoord kunnen krijgen. En Wereldkids.nl is zoals de naam al doet vermoeden, een special hoekje voor kinderen in den vreemde.
En die radiouitzendingen dan? Die zijn nog steeds relevant voor een snel kleiner wordende groep van expats die op bijzonder geisoleerde plekken leven, waar zelfs het internet zijn tentakels niet heeft uitgestrekt. Dat zijn grofweg twee soorten plekken: geisoleerde gebieden diep in the middle of nowhere, in hooggebergtes, woestijnen of jungles, waar zelfs telefoonlijnen zeldzaam zijn en onbetrouwbaar; en landen waar actieve censuur wordt toegepast en nettoegang soms zelfs verboden is, zoals bijvoorbeeld in Noord-Korea. In het Afghanistan van de Talibaan stond op Internetgebruik zelfs de doodstraf.
Dat dergelijke plekken steeds zeldzamers worden, blijkt uit een paar recente ervaringen. Zo ga ik regelmatig naar China, dat bekend staat om zijn censuur, vrijheidsbeperkingen en actieve blokkade van websites die het regime een doorn in
het oog zijn. Desalniettemin is het me nog nooit ofte nimmer overkomen dat een Nederlandse nieuwssite niet toegankelijk was. Kennelijk wordt het Nederlandse nieuws niet als gevaarlijk ervaren voor de Chinese Communistische Partij.
En dan is er de kennis die in Sarawak woont, een junglegebied in Oost-Maleisie op het eiland Borneo. Telefoonlijnen zijn er wat minder handig dus daarom heeft bijna het hele dorp tegenwoordig wifi, dat was een stuk makkelijker...
Blijft over een klein groepje mensen dat nog steeds behoefte heeft aan kortegolfnieuws uit Nederland, om niet geheel verstoken te zijn. De Wereldomroep brengt dat nieuws onopvallend naar het buitenland, zoals ze dat zelf noemen: 'share,
don't shout'. Het aantal expats waarvoor dat geldt, is klein en slinkt snel. Het is geen rechtvaardiging voor de vele tientallen miljoenen die er nu aan worden uitgegeven.
De Wereldomroep zou er goed aan doen om zich te concentreren om meer moderne methoden 'to share and not shout'. Concentratie op nieuwsvoorziening via online-media en uitbouw van de websites tot plekken die echt iets toevoegen aan het expat-bestaan vormen de enige garantie voor bestaan op langere termijn. Verzet men zich daartegen, dan worden drastische ingrepen nog even uitgesteld waarna deze eerbiedwaardige club geheel van het toneel verdwijnt.
posted by Jos. at Saturday, June 21, 2003
