Friday, November 26, 2004

Terminatorvoorspelling

Planet MultiMedia 26 november 2004

Sommige films zijn akelig visionair. Neem nu de Terminator-films. Het begint al met de hoofdpersoon. Aanvankelijk was de Terminator niet eens de hoofdpersoon, het was de schurk....

Maar Arnold Schwarzenegger bleek dominant, en alle latere Terminator-films draaien alleen maar om hem. Net zoals nu de staat Californië trouwens. Een meedogenloze killer wordt eerst in de film een sympathieke schurk, en vervolgens in werkelijkheid een Democratisch ingestelde Republikein, wat op hetzelfde neerkomt.

Uitgangspunt van de Terminatorfilms is dat er ooit een moment komt dat het Pentagon een alziend oog bouwt, een intelligent defensienetwerk dat vanuit de ruimte het Aardse slagveld in een oogopslag kan overzien. En nu is het dan zover. Het plan voor Skynet, een alles door- en overziend net boven maakt voor de tweede keer een Terminator-fantasie realiteit. En het mag wat kosten: 120 miljard dollar, en de verwachting is nu al dat het uiteindelijke prijskaartje de 200 miljard te boven zal gaan.

In Irak heeft het Amerikaanse ministerie van Defensie, het Pentagon, definitief de smaak te pakken gekregen. De beelden van rijen kolonels en generaals met laptops in de futuristische briefing room in Koeweit staan me nog helder voor de geest. Op en boven het slagveld hingen sensoren die voortdurend signalen zonden naar het netwerk in briefing room. Beelden die van het slagveld kwamen, kwamen via het netwerkje op de laptops van de generaals (en het journaille) terecht.

En dat was nog kinderspel, alleen al vanwege de kosten: 200.000 dollar, precies eenmiljoenste van het Skynet-prijskaartje.

Straks wordt het slagveld zelf het netwerk, en is de briefing room niet meer nodig. Dat is het idee achter Skynet, ofwel het Global Information Grid (GIG) zoals het Pentagon het noemt.

Dat van dat GIG is trouwens al eerder geprobeerd, achtereenvolgens in de jaren zestig en in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Dat laatste project, Milstar, is pas sinds 2003 klaar en nu al verouderd. Kosten: 25 miljard dollar.

Normaal zou ik op dit punt aangekomen meewarig het hoofd schudden en moord en brand schreeuwen, maar nu ligt dat anders: dit Skynet komt als geroepen!

Waarom? Omdat we Skynet te veel bekijken met een bril van de huidige ict-mogelijkheden, en daardoor te weinig de mogelijke doorbraak zien.

Dat is al een paar keer eerder gebeurd. Toen Jack Kilby het halfgeleidercircuit had uitgevonden, haalde iedereen in de piepjonge computerindustrie de schouders op. Computers waren toch onhandige dingen, zo groot als een gebouw, en bestonden toch uit buizen? Ja, maar die pasten niet in kernraketten waarvan het Pentagon er net een paar honderd nodig had. Dankzij het geld dat toen beschikbaar kwam, zijn pc's mogelijk geworden, en daarmee veel andere consumentenelektronica.

Toen we eenmaal met z'n allen achter de PC zaten, kwam het volgende probleem: we produceerden ineens ontzaglijke hoeveelheden informatie die nergens anders heen kon. Gelukkig was daar weer het Pentagon, ditmaal in de vorm van Darpa, waaraan we het Internet te danken hebben.

En nu, anno 2004, dreigen we wederom vast te lopen. Capaciteitsproblemen, verouderde protocollen, het gemak waarmee je je voor een ander uitgeeft en niet te vergeten de loodzware last van petabytes aan spam, phishers, virusdragende advertenties en onoverzienbare andere ellende dreigen ons massaal de das om te doen. De decentrale structuur staat een oplossing in de weg. De tijd is rijp voor een opvolger.

Niemand heeft het geld daarvoor. Maar gelukkig is Pentagon er nog. Met de generaalsklep voor de ogen en bodemloze zakken is Defensie bereid en in staat onmetelijke hoeveelheden geld te stoppen in de meest grandioze plannen die niet zelden tot mislukken gedoemd zijn of verouderd. Maar dan is er wel weer een ander doel dan het oorspronkelijke. En dat hoop ik ook in dit geval. Met een beetje geluk trekt president Schwarzenegger in 2012 de stop uit het Global Information Grid, en hebben we tegen die tijd het GIGanet als uitbreiding van internet dat gebruik maakt van het moois dat onder GIG-vlag is ontwikkeld.

Maar met een beetje pech bereikt het Pentagon met Skynet wel zijn oorspronkelijke doel en wordt dan voor de derde keer een Terminatorfantasie realiteit: dan drukt diezelfde president Schwarzenegger in 2012 op de 'aan'-knop van een defensiesysteem dat de wereld overneemt en de mensheid uitroeit.

't Zal mij benieuwen...