Friday, April 02, 2004

Allemaal Juliana's

Planet MultiMedia 2 april 2004

Juliana wilde gewoon zijn, maar dat kon niet, want haar omgeving maakte het haar onmogelijk. In haar jeugd was ze het gewone meisje dat afgeschermd werd van de buitenwereld. Toen ze volwassen werd, leefde ze juist in een glazen kooi. Haar begrafenis was een orgie van publiek voyeurisme.

Ik weet het niet, maar ik begin te geloven dat dat voor ons allemaal gaat gelden. Vanaf pakweg de zestiger jaren leidden we een behoorlijk beschermd leven. De privacy was net uitgevonden en je werd niet op de vingers gekeken. Althans, niet openlijk. Hoe je je leven indeelde, was je eigen zaak.

Toen kwam de informatierevolutie, en alles veranderde. Computers werden krachtiger, gegevensbestanden groter. En de beheerders van die bestanden begrepen steeds beter wat je ermee kon doen. Jammer genoeg voor hen groeide dat besef ook bij het publiek. We werden allemaal privacygevoelig. Jeweetwel, dat unheimische gevoel dat je in het geniep in de gaten gehouden wordt. We kwamen massaal in opstand, en er kwamen wat nieuwe regels. Niet dat het hielp, overigens. Het gevoel bleef.

En nu is er wat anders aan de gang. Net als het Koninklijk Huis, beginnen we er ons bij neer te leggen dat op de vingers gekeken worden misschien wel vervelend wordt, maar dat er ook voordelen aan zitten.

Neem nou websurfen. Ik kan me herinneren dat er een jaar of vijf terug nog even wat gedoe was over cookies. Cookies zijn in feite kleine spionnetjes op je harde schijf. Gelukkig (of jammer genoeg?) maken ze ook het surfen wat prettiger, met name bij webpagina's waar je wat vaker terugkeert. Hetzelfde geldt voor contextgevoelige advertenties. Net als op de buis zijn advertenties op het web niet meer weg te denken, en och, als de advertenties zich aanpassen aan wat er over je bekend is, so what? Tegenwoordig valt het onder de categorie 'bonafide spyware', en hoor je er niemand meer over.

Maar het blijft niet bij surfen. Er is een trend gaande. Als we de binnenstad of grote gebouwen binnenlopen of zelfs maar een taxi nemen, staan er camera's op ons gericht. OK, zeggen we dan, omwille van de veiligheid. In het kader van die veiligheid lopen er taperecorders mee. Brrr, denken we dan, maar vooruit dan maar. Als je op het vliegtuig stapt, kijken ze ze dwars door je bagage heen en moet je door een poortje. Piept er iets, dan moet je in de criminelenhouding en word je betast. Sinds de aanslagen in Madrid is er een goede kans dat het straks op de stations ook die kant op gaat. Maar wat wil je? Bommen zijn ook maar niks.

Binnenkort wordt ieder aspect van ons gedrag, op ieder willekeurig moment, in de gaten gehouden. Dat wisten we allang. En niet alleen dat, er wordt ook nog iets mee gedaan. Dat vermoedden we al.

Maar we gaan er allemaal mee accoord. Da's nieuw

Een voorbeeldje: interactieve TV. Komt eraan. Da's handig, want dan kun je straks live uitzendingen even stilzetten als je naar de WC moet, of een grappig moment herhalen. In Amerika gebeurt dat al. Het heet de Tivo-recorder, en bijna iedereen die het ding gebruikte tijdens de Superbowl had er profijt van: je kon tot vervelens toe Janet Jackson's sterretiet bekijken. Geweldig, alleen daags erna berichtten de Tivo-boys tot in detail hoeveel mensen dat hadden gedaan, en hoe vaak. Even was er gedoe, en haastig werd er gemeld dat men echt nooit individuele gebruikers bespioneerde, heus niet. En toen werd het weer stil, want het blijft handig, zo'n Tivo.

Gisteren kondigde Google aan dat ze met een nieuwe e-mail service komt. Die belooft waanzinnig veel beter te worden dan wat er is op dit gebied. Niet alleen meer van alles, meer ruimte en grotere attachments, maar met name veel overzichtelijker opslag. Dankzij Gmail kun je straks niet alleen tienduizenden e-mailtjes bewaren, maar ze ook nog terugvinden.

Hoe ze dat doen? Door bij binnenkomst de inhoud te bekijken en te indexeren. Hebt U dat? Ze lezen mee. En niet alleen terwille van de archivering, maar ook voor de advertenties elders in je venster. Gmail wordt namelijk gratis, en da's prettig. Maar voor niets gaat de zon op, en Google moet toch ergens inkomsten vandaan krijgen, nietwaar? Google was er als de kippen bij met een woordvoerder die verklaarde dat het machines zijn die gaan meelezen in plaats van mensen. In principe, denk ik dan. Er zit geheid iemand achter de knoppen.

Nu al is bekend dat Gmail bij lancering een doorslaand succes wordt. Het gebruiksvoordeel belooft enorm te zijn, en allemaal betalen we straks de prijs in de vorm van informatie over onszelf.

De familie Oranje heeft dat al eeuwenlang door. Een publiek leven leiden heeft zijn nadelen, maar je wordt er uiteindelijk een stuk beter van. En straks worden we allemaal Juliana's.