Monday, January 12, 2004

Politiecommissarissennieuwjaarstoesprakentijd

Planet MultiMedia 12 januari 2004

Afgelopen week heb ik alle Nieuwjaarsvoornemens in de wilgen gehangen. Ondanks de inspanningen van Stivoro ben ik niet gaan roken, ik lees nog steeds ALLE Nigeriaanse spam en ik ben ook prompt weer de kroeg in gedoken.

Daar trof ik Johan Remkes. Hij zat zichtbaar nerveus aan een borrel te nippen. “Gaan de zaken niet goed op het Ministerie?” vroeg ik. “Nog wel,” zei hij, “maar de vraag is hoe lang nog.” Niet-begrijpend keek ik hem aan. “Het is weer politiecommissarissennieuwjaarstoesprakentijd,” sprak hij met trillende stem, en sloeg de rest van zijn borrel achterover. “Er lopen er daarbuiten heel wat rond. En allemaal moeten ze elk jaar weer zo’n nieuwjaarstoespraak houden. Het is een soort Russische roulette, je weet nooit wanneer er weer eentje met scherp gaat schieten. Het journaille weet dat, dus die zitten met de blocnote in de aanslag.” En hij bestelde er nog eentje.

Ditmaal was het Korpschef Vogelzang. Heeft kennelijk over het hoofd gezien dat we met z’n allen inmiddels de schandpaal hebben afgeschaft. Je zou kunnen zeggen dat dat ooit, lang geleden, de eerste vorm van privacywetgeving is geweest. Criminelen moeten worden bestraft en als’t enigszins kan ook nog gereïntegreerd, maar dat wil nog niet zeggen dat onderweg hun mensenrechten moeten worden afgepakt.

Remkes had dit jaar geluk. In plaats van de gebruikelijke drietrapsraket-rel (“Wat vindt de Minister hiervan -is dit officiëel beleid? Zo niet, gaat U Vogelzang ontslaan? Of stelt U zelf Uw portefeuille ter beschikking?”) werd het journaille meteen afgeleid door ’s lands winkeliers, nooit te beroerd voor een populistisch standpunt of twee. Foto’s in de media? Welnee, lang niet effectief genoeg! In publiek opgestelde kooien met het tuig!

Opmerkelijk om te zien hoe overal ter wereld de privacy van gewone burgers het eerste slachtoffer is geworden van de strijd tegen misdaad en terrorisme. Het bontst maken de Amerikanen het. Bush wil van iedere vliegtuigpassagier die voet op Amerikaanse bodem zetten alle gegevens toegestuurd krijgen – boekingen, ticketdetails, credit card-transacties, the works. En dat alles onbeperkt koppelbaar met andere bestanden zoals hotelboekingen, surfgedrag, email en wat dies meer zei. Niet onbeperkt, hoor, maximaal vijftig jaar had men zo gedacht.

Niet alleen de Amerikanen hebben ons recht op een beetje integriteit in de persoonlijke levenssfeer van hun prioriteitenlijstje geschrapt. Onze eigen Minister Donner is van plan een duit in het zakje te doen met zijn plannen voor een Nationale Identificatieplicht. Op zich niet slecht dat mensen over die dingen nadenken in de wrede wereld van na 9/11, maar de terloopse wijze en mate van onnadenkendheid waarmee wordt voorbijgegaan aan de belangen van de individuele burger doet je zo nu en dan het ergste vrezen.

Toegegeven, Donner is wel een van de extremere gevallen. Hij is niet voor niets de winnaar van de Big Brother Award 2003, ondanks zware concurrentie van jongens als KPN, die er geen been in zien geheime nummers van abonnees te verkopen aan telemarketingbedrijven.

Maar zo’n Donner wordt tenminste nog in de gaten gehouden door een parlement. Over die winkeliers maak ik me meer zorgen. Kennelijk is de dadendrang-ten-koste-van-privacy bezig over te slaan van regeringen naar gewone burgers. Begrijp me goed, misdaad moet worden bestreden. En dat gaat niet altijd samen met het respecteren van privacy, of het nu misdadigers of onschuldige burgers betreft. Autoriteiten moeten dat beseffen, en anders worden ze onmiddellijk op de vingers getikt.

Althans, zo zou het moeten. In Amerika is het evenwicht compleet zoek, met dank aan Osama bin Laden. In Nederland zijn we nog niet zo ver heen, maar groepen burgers die terug willen naar de Middeleeuwen zijn een veeg teken. Doet me zelfs denken aan sommige Islamitische landen, waar stemmen opgaan om de Sharia weer in te voeren. Ook al zo’n heerlijk simpel rechtssysteem met een hoog populistisch karakter. Handen afhakken en misdadigers tentoonstellen, dat gaat goed samen.

Ministers zijn niet alleen beleidsmakers, ze hebben ook een voorbeeldfunctie. Jammer genoeg is dat idee aan Big Brother Donner niet besteed.