Patois d’Inforoute
Planet MultiMedia 22 juli 2003
Je kunt er bijna de klok op gelijk zetten: eens in de drie jaar is het lachen met die Fransen.
Het begon in 1994, toen het Franse establishment, sorry het établissement, er behoorlijk de ziekte in kreeg van de toevloed aan Engelse woorden die de edele Franse taal binnensloop. Even dreigde de zaak te escaleren. Dat was begin 1994, toen de wet-Toubon, genaamd naar de toenmalige Minister van Cultuur, in de Assembleé
terechtkwam en nog dreigde te worden aangenomen ook.
De Loi Toubon bestond het om het gebruik van Engelse termen daar waar Franse alternatieven voorhanden waren, in iedere vorm van zakelijke communicatie strafbaar te stellen. Om de zaak body, pardon corps, te geven, was er een aanhangsel met maar liefst 3500 van zulke alternatieven opgesteld. De wet voorzag in boetes tot zo’n tweeduizend Euro en bij niet-betaling zelfs gevangenisstraf voor de onfortuinlijke vuilbekken.
Gelukkig werd de bouillabaisse iets minder heet gegeten dan ze werd opgediend. De wet werd aangenomen, maar zonder strafbepalingen. Bovendien werd hij uitsluitend van toepassing verklaard op regeringsstukken. Daarmee was de angel eruit, hoewel daar eerst de dreiging van een wetsontwerp in het Engelse Lagerhuis voor nodig was geweest. De hevig verontwaardigde Engelsen waren van plan bij onverdunde aanname van de wet iedere parkeerwacht in het Koninkrijk de bevoegdheid te geven een boete uit te schrijven bij het vernemen van ook maar een woord Frans.
Drie jaar later, in 1997, was het weer raak. Nu was het Internet aan de beurt, en blijkbaar was de zaak inmiddels zo belangrijk geworden dat een Minister ook al niet meer voldoende was. Nee, het was Chirac in hoogsteigen persoon die op een bijeenkomst van de Francophonie (dat is een soort Franse taal-gemenebest) in Cotonou in de Afrikaanse staat Benin een oproep deed om de Engelse invloeden op de electronische snelweg tot staan te brengen. Het woord Internet kreeg Chirac uiteraard niet over zijn lippen: hij gebruikte het woord Inforoute.
In 2000 was het weer raak. Ditmaal moest de millennium bug, dat wil zeggen de bogue de l’an deux-mille, het ontgelden. Dat van die bogue zelf bleek wel mee te vallen, dus dan kon al die mankracht die ervoor was gereserveerd meteen aan het werk om allerlei software, pardon logiciel, van nare Engelse invloeden te ontdoen.
Tsja en nu is het dan 2003 dus het kon niet uitblijven. Email is de killer app van het Internet en de Francophonie kan het uiteraard niet over zijn kant laten gaan om een zo belangrijk verschijnsel (sorry ‘fenomeen’, dat ligt dichter bij het Frans) uitsluitend in het Engels benoemd te laten. En nu is het dan officieel: email heet voortaan courriel.
Maar daarbij mag het natuurlijk niet blijven. Om Chirac terwille te zijn, volgen hieronder de consequenties voor het niet onaanzienlijke Nederlandse volksdeel dat vindt dat Frans ook in ons land te weinig aandacht krijgt.
Allereerst; ‘Email is de killer app van het Internet’, dat kan natuurlijk echt niet. Ook in onze eigen taal trouwens niet, maar daar gaat het nu even niet over. Dat wordt dus meteen ‘Le courriel ç’est l’application meurtrier de l’Inforoute’. Ah, dat klinkt meteen een stuk melodieuzer vindt U ook niet?
Overigens gaat er al een wereld voor je open als je het wat dichter bij huis zoekt. Het Nederlands stikt van de Franse woorden en vele daarvan zijn prima bruikbaar als substituut voor IT-anglicismen. ‘Surfen op het Internet gaat op het ogenblik niet want mijn software driver is corrupt’ wordt dan ‘Ik poogde laatst te navigeren over de electronische autoroute maar werd gemaltraiteerd door een gederailleerde chauffeur’. Ik hoor U denken, wat betekent dat in Godsnaam maar laten we even wel wezen: dat van die driver begreep U wel?
Een beetje creativiteit doet wonderen. Een breedbandverbinding is niets anders dan een extra brede weg waar je wat meer voor betaalt, dus dat wordt Infopéage. Mooi he? Mon ordinateur, ça roule avec l’Infopéage. Zoals Toon Hermans al zei, wat legt U liever: een ei of un oeuf? Frans is zoveel melodieuzer. Een moederbord wordt een carte-mère, een geluidskaart een carte de son, een videokaart een carte de lumière, een multi purpose kaart een carte blanche.
In plaats van aan een multimediacomputer zit ik nu aan een ordinateur son et lumière. Een draadloos toetsenbord-met-muis wordt clavier et souris sans fil, een LCD-scherm een visualisation au crystal liquide. Ah, heerlijk! Met een beetje foie gras erbij, het raam open en een buitentemperatuur van 24 graden waan je je toch meteen in Zuid-Frankrijk?
Toch laat zelfs het Frans, la plus belle langue, hier en daar nog een steekje vallen. Zo is de Franse vertaling voor website, site web, mij al jarenlang een doorn in het oog. Nee, dan het Franse alternatief voor database, base des données, klinkt dat niet ontzaglijk veel beter? En trouwens, site web valt met een beetje goede wil ook te vermijden. In plaats van bijvoorbeeld te zeggen dat deze website een must is voor de onderscheidende websurfer, kun je ook zeggen dat een véritable Infonaut zich altijd spoorslags naar Planète Son et Lumière begeeft…
Je kunt er bijna de klok op gelijk zetten: eens in de drie jaar is het lachen met die Fransen.
Het begon in 1994, toen het Franse establishment, sorry het établissement, er behoorlijk de ziekte in kreeg van de toevloed aan Engelse woorden die de edele Franse taal binnensloop. Even dreigde de zaak te escaleren. Dat was begin 1994, toen de wet-Toubon, genaamd naar de toenmalige Minister van Cultuur, in de Assembleé
terechtkwam en nog dreigde te worden aangenomen ook.
De Loi Toubon bestond het om het gebruik van Engelse termen daar waar Franse alternatieven voorhanden waren, in iedere vorm van zakelijke communicatie strafbaar te stellen. Om de zaak body, pardon corps, te geven, was er een aanhangsel met maar liefst 3500 van zulke alternatieven opgesteld. De wet voorzag in boetes tot zo’n tweeduizend Euro en bij niet-betaling zelfs gevangenisstraf voor de onfortuinlijke vuilbekken.
Gelukkig werd de bouillabaisse iets minder heet gegeten dan ze werd opgediend. De wet werd aangenomen, maar zonder strafbepalingen. Bovendien werd hij uitsluitend van toepassing verklaard op regeringsstukken. Daarmee was de angel eruit, hoewel daar eerst de dreiging van een wetsontwerp in het Engelse Lagerhuis voor nodig was geweest. De hevig verontwaardigde Engelsen waren van plan bij onverdunde aanname van de wet iedere parkeerwacht in het Koninkrijk de bevoegdheid te geven een boete uit te schrijven bij het vernemen van ook maar een woord Frans.
Drie jaar later, in 1997, was het weer raak. Nu was het Internet aan de beurt, en blijkbaar was de zaak inmiddels zo belangrijk geworden dat een Minister ook al niet meer voldoende was. Nee, het was Chirac in hoogsteigen persoon die op een bijeenkomst van de Francophonie (dat is een soort Franse taal-gemenebest) in Cotonou in de Afrikaanse staat Benin een oproep deed om de Engelse invloeden op de electronische snelweg tot staan te brengen. Het woord Internet kreeg Chirac uiteraard niet over zijn lippen: hij gebruikte het woord Inforoute.
In 2000 was het weer raak. Ditmaal moest de millennium bug, dat wil zeggen de bogue de l’an deux-mille, het ontgelden. Dat van die bogue zelf bleek wel mee te vallen, dus dan kon al die mankracht die ervoor was gereserveerd meteen aan het werk om allerlei software, pardon logiciel, van nare Engelse invloeden te ontdoen.
Tsja en nu is het dan 2003 dus het kon niet uitblijven. Email is de killer app van het Internet en de Francophonie kan het uiteraard niet over zijn kant laten gaan om een zo belangrijk verschijnsel (sorry ‘fenomeen’, dat ligt dichter bij het Frans) uitsluitend in het Engels benoemd te laten. En nu is het dan officieel: email heet voortaan courriel.
Maar daarbij mag het natuurlijk niet blijven. Om Chirac terwille te zijn, volgen hieronder de consequenties voor het niet onaanzienlijke Nederlandse volksdeel dat vindt dat Frans ook in ons land te weinig aandacht krijgt.
Allereerst; ‘Email is de killer app van het Internet’, dat kan natuurlijk echt niet. Ook in onze eigen taal trouwens niet, maar daar gaat het nu even niet over. Dat wordt dus meteen ‘Le courriel ç’est l’application meurtrier de l’Inforoute’. Ah, dat klinkt meteen een stuk melodieuzer vindt U ook niet?
Overigens gaat er al een wereld voor je open als je het wat dichter bij huis zoekt. Het Nederlands stikt van de Franse woorden en vele daarvan zijn prima bruikbaar als substituut voor IT-anglicismen. ‘Surfen op het Internet gaat op het ogenblik niet want mijn software driver is corrupt’ wordt dan ‘Ik poogde laatst te navigeren over de electronische autoroute maar werd gemaltraiteerd door een gederailleerde chauffeur’. Ik hoor U denken, wat betekent dat in Godsnaam maar laten we even wel wezen: dat van die driver begreep U wel?
Een beetje creativiteit doet wonderen. Een breedbandverbinding is niets anders dan een extra brede weg waar je wat meer voor betaalt, dus dat wordt Infopéage. Mooi he? Mon ordinateur, ça roule avec l’Infopéage. Zoals Toon Hermans al zei, wat legt U liever: een ei of un oeuf? Frans is zoveel melodieuzer. Een moederbord wordt een carte-mère, een geluidskaart een carte de son, een videokaart een carte de lumière, een multi purpose kaart een carte blanche.
In plaats van aan een multimediacomputer zit ik nu aan een ordinateur son et lumière. Een draadloos toetsenbord-met-muis wordt clavier et souris sans fil, een LCD-scherm een visualisation au crystal liquide. Ah, heerlijk! Met een beetje foie gras erbij, het raam open en een buitentemperatuur van 24 graden waan je je toch meteen in Zuid-Frankrijk?
Toch laat zelfs het Frans, la plus belle langue, hier en daar nog een steekje vallen. Zo is de Franse vertaling voor website, site web, mij al jarenlang een doorn in het oog. Nee, dan het Franse alternatief voor database, base des données, klinkt dat niet ontzaglijk veel beter? En trouwens, site web valt met een beetje goede wil ook te vermijden. In plaats van bijvoorbeeld te zeggen dat deze website een must is voor de onderscheidende websurfer, kun je ook zeggen dat een véritable Infonaut zich altijd spoorslags naar Planète Son et Lumière begeeft…
posted by Jos. at Tuesday, July 22, 2003
<< Home