Friday, September 17, 2004

Woensdag gehaktdag

Planet MultiMedia 17 september 2004

De humor ligt op straat en het toeval is de wereld niet uit. Vooral dankzij Google zal dat voorlopig ook niet veranderen, denk ik. Als je wilt weten waarom, moet je je eens abonneren op de Google Email Alerts. Kun je keywoorden kiezen en als er dan nieuws is over dat onderwerp, dan krijg je een kattebelletje. Één van mijn keywoorden is ‘spam’.

Een paar dagen geleden was er een berichtje dat ietwat lacherig melding maakte van het feit dat spam nu 100 jaar oud was. Waarom? Omdat de Cunard line op 13 september 1904 een serie telegrammen stuurde aan een aantal Londense society-types mt een verhaal hoe geweldig het toeven was op hun luxe cruiseschepen.

Grote flauwekul trouwens, dat bericht heeft geen zier met spam te maken . Wel interessant te zien hoe de betekenis van spam, oorspronkelijk ongerichte, ongeadresseerde commerciële bulk email, in de volksmond langzaam verschuift naar alle ongevraagde promotiepost. Dat die telegrammen in 1904 niet via email werden verstuurd, zie ik even door de vingers. Er waren toen erg weinig mensen online. Maar ik durf te wedden dat de ontvangers, zonder uitzondering Londense incrowd, de Cunard-telegrammetjes best interessant vonden.

Prompt daarop kwam een nieuw spam-alert binnen. Ditmaal ging het over een overstroming in Minnesota. Wat dat met spam te maken had? Het bedrijfsmuseum van de firma Hormel Foods was ondergelopen. Hormel is de uitvinder en maker van blikjes spam. En hun museum heet het spam-museum.

Ik geloof dat ik niet wil weten wat je in het spam-museum allemaal aantreft. Nu ik erover nadenk, wil ik niet eens weten wat je in spam allemaal aantreft. Wel is het aardig om weer eens de beperkingen te zien van al die geavanceerde zoektechnieken die de toekomst zullen beheersen, als je de beleggers op de beurs mag geloven.

Maar mijn nieuwsgierigheid was geprikkeld. Hoe zit dat met spam, wanneer begon het nu precies en wie heeft de naam bedacht? De bedenker van de blikjesnaam is in de nevelen van de historie verdwenen. Het enige dat we weten, is dat hij of zij halverwege 1937 honderd dollar heeft gewonnen want dat was de hoofdprijs die Hormel had uitgeloofd voor de bedenker van de winnende productnaam.

De eerste ECHTE spam ging eruit toen email nog piepjong was: op 3 mei 1978. Het was een oproep om naar een demonstratie van het nieuwe model DEC computer te komen. Hij ging uit naar het hele ARPAnet, zoals de voorloper van het Internet toen heette, en dat maakt het tot een rasechte spam.

Toen veroorzaakte dit de nodige beroering, al was het alleen al omdat het een paar computers plat legde, waarbij echter het woord spam nog niet viel. Pikant detail is overigens dat een van degenen die het voor de spammers opnam, Richard Stallman, later bekend zou worden als een van de peetvaders van de Open Source-beweging. Die wordt vast niet graag meer herinnerd aan deze kleine episode.

De naam spam was er dus al, en het verschijnsel ook. Toch zou het nog even duren voordat die twee bij elkaar kwamen.

Dat is grotendeels terug te leiden op drie historische voorvallen. De eerste was de beroemde Monty Python-sketch (een van de vele) waarin een serveerster uitsluitend spam aanprijst. In de sketch valt het woord ‘spam’ welgeteld 94 keer. Monty Python was populair bij het denkende deel der natie, waaronder een fors aantal Usenet-gebruikers.

En dat brengt ons bij een van de beroemdste spams ter wereld, voorzover ik heb kunnen nagaan de eerste die als zodanig werd betiteld. Het was een boodschap op Usenet, afkomstig van een advocatenechtpaar, Laurence Canter en Martha Siegel, dat daarmee klantjes dacht binnen te halen voor een aanstaande loterij van Amerikaanse immigratiebewijzen, zgn. Green Cards. Het was niet de ergste spam van allemaal: die werd ook op Usenet uitgestuurd, een viertal maanden daarvoor, en heette: Global Alert for All: Jesus is Coming Soon.

Het bijzondere aan Canter en Siegel was dat ze niet alleen laag scoorden op ethiek, maar ook op schaamtegevoel. Met name Martha Siegel (het echtpaar ging kort na de spam uit elkaar, het verhaal vermeldt niet of er een verband is) was zodanig van haar gelijk overtuigd dat ze niet alleen stug doorging, met het openen van nieuwe accounts en het verspreiden van ongewenste en ongerichte boodschappen, maar er ook nog een boek over schreef: “How To Make a Fortune on the Information Superhighway."

Het echtpaar werd met pek en veren overladen, en die eerste “Green Card Lottery - Final One?”-spam gaf aanleiding tot de uitvinding van speciale cancelbots, die uitgestuurd werden over Usenet om Canter&Siegel-boodschappen te deleten.

Ik heb meelij met de makers van ‘spam’ en hun ondergelopen museum. Het goedje deugt niet, maar de naam is goed gekozen. Jammer dat Monty Python geen sketch over ‘Woensdag gehaktdag’ heeft gemaakt.

Friday, September 03, 2004

Compleet de weg kwijt

Planet MultiMedia 3 september 2004

Ik ben een enorme Nokia-fan. Echt waar. Maar ik begin me nu toch echt zorgen te maken. Grote zorgen.

Nog maar een paar jaar geleden was Nokia oppermachtig aan het mobiele front. Ook heerste er orde. Typenummers waren logisch, de grote modellen begon met een '6' en de kleintjes met een '8'. Sinds een jaar of twee, drie is het afgelopen met die logica. En misschien klinkt dit een beetje anaal gefixeerd, maar volgens mij is het een slecht teken als mensen een rotzooitje gaan maken met hun typenummers.

Al die jaren ben ik een ontzettende trouwe Nokia-gebruiker geweest. Ik kan me de 6110 nog herinneren, een fantastisch toestel dat de voornaamste reden is geweest dat ik zo'n grote fan werd. Wat een mobiel was dat: baanbrekende menu's, door en door betrouwbaar en briljante vormgeving!

Vanaf dat model kon iedere rechtgeaarde gadgetfanaat blind een telefoonwinkel binnenlopen en het volgende hogere typenummer aanwijzen: 6210, 6310, 7110 - allemaal heb ik ze gehad. Zelfs de wat lomp uitgevallen 7110 was een succesnummer; mensen noemden het de magnetron, maar voor mij hoort-ie in de top tien van beste mobieltjes ooit.

Het leven was goed. Er was regelmaat in de typenummers, en Nokia's heerschappij was onaantastbaar. En toen kwam er de klad in.

Begrijp me goed, ik probeer hier niet te beweren dat Nokia is uitgegleden op zoiets banaals als modelaanduidingen. Zelfs geloof ik niet dat de opkomst van mondiale concurrenten zoals Samsung en Siemens beslissend is geweest. Nee, mij werd pas echt duidelijk dat er stront aan de knikker was toen Nokia met het Vertu-idee op de proppen kwam.

Vertu-telefoons zijn er voor de verwende rijkaard. Een briljante geest op het Nokia-hoofdkantoor heeft bedacht dat zo iemand graag een telefoon op bestelling laat maken van kostbare materialen, desgewenst voorzien van juwelen of andere luxe decoraties. Het mobiel als ultieme lifestyle-accessoire, dus.

De eerste reden om dit als een totaal gederailleerd hersenspinsel te betitelen, is de snelheid waarmee mobiele telefoontechniek zich ontwikkelt. En niet alleen de techniek: het ontwerp verandert mee. Dus dan heb je net een kapitaal geïnvesteerd in zo'n Vertu-winkeldochter uitgevoerd in platina, of voor mijn part roestvrijstaal met 24-karaats gouden knoppen, en vervolgens kan dat ding regelrecht de prullenbak in. Waarom? Omdat een paar maanden later de versie met een vierenzestigduizend kleurenscherm uitkomt, of met WiFi aan boord, of een megapixelcamera. En die wil je als rijkaard natuurlijk hebben. Een mobiel als juweel? Hou toch op!

Ik zie wel eens zo'n Vertu-winkel, je vindt ze hier en daar in winkelcentra in wereldsteden. Ik ga er vanuit dat ze binnenkort allemaal dichtgaan, te duur om te handhaven voor de incidentele verdwaalde oliesjeik die zijn butler langs stuurt. Maar ik vrees dat sluiting van de Vertu-winkels niet voldoende zal zijn om Nokia weer op het rechte pad te brengen. Want laatst zag ik de 'Fashion Squad'-commercial.

En dat deed de deur dicht…
Nokia heeft een nieuwe TV-reclame op de internationale buis. Mooi geproduceerd, dat wel. Gaat over een paar in witte gewaden gehulde Star Trek-types die op witte paarden een sjiek feest komen binnenrijden. Niemand lacht. Tevoren zie je een paar flitsen van een eveneens in wit uitgevoerd controlecentrum, één van die Trekkies een bericht van de fax haalt. Een stem roept: "Freeze. Fashion Squad!"

Een uiteraard geheel in het zwart geklede spion op de party heeft namelijk met een Nokia-telefoon een onverlaat gerapporteerd met witte sokken aan zijn voeten. Binnen de kortste keren hebben de Trekkies de stakker gelokaliseerd, om hem vervolgens geboeid af te voren naar een onbekende locatie. Een of ander Guantanamo voor mode-terroristen denk ik, het verhaal vermeldt het niet. Hoe dan ook, de moraal van het verhaal is dat wij mode-ongevoeligen ons veiliger kunnen voelen als we een Nokia 7610 bij ons hebben en geheel in het zwart gekleed gaan, sokken incluis. Uit de beelden blijkt dat alleen de Fashion Squad witte sokken mag dragen.

Dit verzin ik niet. Bates, het reclamebureau, wel. Ik vraag me af waar het is misgegaan. Was het een slechte garnaal in het avondeten van de Creative Director de voorgaande dag? Nokia mag dan de weg kwijt zijn, in ieder geval had het reclamebureau beter moeten weten. Er bestaan zulke dingen als mensenrechten, ook voor veronderstelde mode-terroristen. En een fascistoïde Fashion Squad oprichten, die geheel zelfstandig bepaalt wie mode-terrorist is en naar Guantanamo mag, is ook fout. Tenzij je Bush heet, natuurlijk.

Hoe het ook zij, dit geeft aan wat er mis kan gaan wanneer prachtige bedrijven zoals Nokia op drift raken. Nokia moet terug naar waar ze ontzettend goed in zijn: nadenken over de diepgaande impact die mobiele telefoons hebben op onze levensstijl, in plaats van andersom. Om zich vervolgens weer te concentreren op het maken van fantastische communicatiemiddelen.

Fashion Squad! Arghhh!